Szczecin

Szczecin to miasto położone w północno-zachodniej Polsce, nad rzeką Odrą oraz jeziorem Dąbie.

Szczecin to jedno z najstarszych miast w Polsce, którego historia sięga VIII wieku, kiedy na Wzgórzu Zamkowym powstała osada słowiańska. Początkowo była to typowa osada rolników i hodowców, jednak wraz z rozwojem handlu i rzemiosła została przekształcona w gród. Szczecin odgrywał ważną rolę jako ośrodek kultu pogańskiego, aż do 1121 roku, kiedy zdobył go Bolesław Krzywousty, który zmusił mieszkańców do chrztu. Książę pomorski Warcisław I został zmuszony do złożenia hołdu lennego, uznając polską zwierzchność i zobowiązując się do płacenia corocznego trybutu w wysokości 300 grzywien srebra. W 1124 roku przybył do miasta Otton z Bambergu, zwany Apostołem Pomorza, inicjując proces chrystianizacji regionu.

3 kwietnia 1243 roku książę Barnim I Dobry nadał Szczecinowi magdeburskie prawa miejskie na wzór magdeburski, co zapoczątkowało rozwój miasta jako ważnego ośrodka miejskiego. W kolejnych latach miasto systematycznie powiększało swoje terytorium - w 1283 roku nabywając jezioro Dąbie, a w 1321 roku Police. W XIII wieku Szczecin dołączył do Hanzy, co przyczyniło się do intensywnego rozwoju handlu i kultury. Od XIII wieku miasto znajdowało się pod panowaniem dynastii Gryfitów, która władała Księstwem Pomorskim przez kilka stuleci. W 1346 roku książę Barnim III Wielki rozpoczął budowę tzw. Kamiennego Domu, co dało początek dzisiejszemu Zamkowi Książąt Pomorskich. Pod koniec XV wieku książę Bogusław X zjednoczył ziemie księstwa, a Szczecin ustanowił jego stolicą. W latach 1478-1532 miasto było stolicą zjednoczonego Księstwa Pomorskiego. Drugą żoną Bogusława X została Anna Jagiellonka, córka króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka. Na początku XVII wieku władali księciem Filip II i Franciszek I, obaj starannie wykształceni miłośnicy sztuki i nauki. Zbudowali piąte skrzydło zamku, tworząc drugi dziedziniec. Z inicjatywy księcia Filipa II Eilhard Lubinus wykonał słynną Wielką Mapę Księstwa Pomorskiego, ozdobioną rycinami miast i drzewem genealogicznym dynastii Gryfitów. W 1534 roku wprowadzono luteranizm, co umocniło związki z niemieckim kręgiem kulturowym. W 1543 roku powstało Pedagogium Szczecińskie. Dynastia ta panowała aż do 1637 roku, kiedy zmarł bezpotomnie ostatni książę z rodu Gryfitów - Bogusław XIV.

Po wygaśnięciu dynastii Gryfitów w 1637 roku wraz ze śmiercią ostatniego przedstawiciela rodu, księcia Bogusława XIV, Szczecin przeszedł pod panowanie Szwecji na mocy pokoju westfalskiego z 1648 roku. Szwedzi zajęli miasto już w 1630 roku w trakcie wojny trzydziestoletniej. Król szwedzki Karol XI nadał miastu nowy herb, dodając szwedzkie lwy do ukoronowanej głowy gryfa oraz koronę królewską Wazów. Przez ponad 80 lat Szczecin był miastem szwedzkim i stał się strategicznym punktem militarnym oraz centrum handlowym. Szwedzi znacznie rozbudowali fortyfikacje miasta i port, inwestując w infrastrukturę. W 1720 roku miasto przeszło pod panowanie Prus za 2 miliony talarów.

Król pruski Fryderyk Wilhelm I w 1721 roku założył w mieście uprzywilejowaną kolonię francuskich hugenotów, aby przyspieszyć rozwój miasta. W latach 1724-1740 rozpoczęto rozbudowę twierdzy z fortami "Prusy", "Wilhelm" i "Leopold", wydając na ten cel 9 milionów talarów i zużywając 43 miliony cegieł, co na długo zahamowało jego urbanistyczny rozwój.

W 1843 roku wybudowano połączenie kolejowe z Berlinem, co pozwoliło na rozwój przemysłu, szczególnie stoczniowego, oraz transportu kolejowego. Po zniesieniu statusu twierdzy w 1873 roku rozpoczęła się intensywna rozbudowa miasta. W tym okresie Szczecin stał się jednym z najważniejszych portów na Bałtyku.

Podczas II wojny światowej miasto doznało znacznych zniszczeń w wyniku nalotów brytyjskiego i amerykańskiego lotnictwa. 26 kwietnia 1945 roku Szczecin zajęła Armia Czerwona, a już 2 dni później przybył pierwszy polski prezydent miasta - Piotr Zaremba.

5 lipca 1945 roku miasto zostało ostatecznie przekazane Polsce. Decyzja o przyłączeniu miasta do Polski zapadła podczas konferencji poczdamskiej, gdy Józef Stalin zasugerował oparcie granicy państwa polskiego na linii Odry. Szczecin odegrał ważną rolę w najnowszej historii Polski. 17 grudnia 1970 roku na dzisiejszym Placu Solidarności padły pierwsze strzały do protestujących robotników, w wyniku czego śmierć poniosło 16 osób. Miasto było także ważnym ośrodkiem podczas Sierpnia 1980 oraz strajków w 1988 roku.

Współczesny Szczecin jest stolicą województwa zachodniopomorskiego, ważnym portem morskim i ośrodkiem przemysłowym, łączącym w sobie ślady wielowiekowej historii z nowoczesnością. Miasto zachowało wiele zabytków z różnych epok, w tym gotycką architekturę z czasów hanzeatyckich, renesansowy zamek książęcy oraz barokowe bramy miejskie z okresu pruskiego.

Miejsca, które warto zobaczyć/zwiedzić:

• Zamek Książąt Pomorskich, renesans, XIV wiek
• Stajnia książęca, XVII wiek
• Bazylika archikatedralna św. Jakuba, gotyk XIII wiek
• Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła, gotyk, XIII wiek
• Kościół św. Jana Ewangelisty, gotyk, XIV wiek
• Kościół św. Jana Chrzciciela, neogotyk, XIX wiek
• Kościół św. Ducha, neogotyk, XIX wiek
• Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa,, modernizm, I poł. XX wieku
• Kościół św. Rodziny, modernistyczny, I poł. XX wieku
• kamienica Loitzów, późny gotyk, XVI wiek
• kamienica (obecnie bank) przy ul. Grodzkiej 9,
• Ratusz Staromiejski, gotyk, XV wiek
• Czerwony Ratusz, neogotyk, XIX wiek
• Budynek Urzędu Miasta, I poł. XX wieku
• Baszta Siedmiu Płaszczy (Baszta Panieńska), gotyk, XV wiek
• Pałac pod Głowami, klasycyzm, XVIII wiek
• Pałac Sejmu Stanów Pomorskich, barok, XVIII wiek
• Wały Chrobrego (znane także jako Tarasy Hakena)
• spichlerze z oficyną przy ul. Kurkowej 2,3, XV wiek
• Książnica Pomorska przy ul. Podgórnej 15-16,
• Pałac pod Globusem, neobarok, XI wiek,
• Pałac Ziemstwa Pomorskiego, neobarok, XIX wiek
• Brama Portowa, barok
• Brama Królewska, barok
• Pałacyk myśliwski w Dąbiu, renesans, XVI wiek
• Koszary Bramy Ślimaczej, XIX wiek
• Willa Quistorpów, XIX wiek
• Willa Quodbacha, XIX wiek
• Fontanna Orła Białego, barok, XVIII wiek
• Wieża Quistorpa, I poł. XX wieku
• Wieża Gocławska, I poł. XX wieku
• Budynek Urzędu Wojewódzkiego, I poł XX wieku
• Most na Wyspę Jaskółczą, I poł XX wieku
• Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza, XXI wiek
• Cmentarz Centralny, XIX wiek