Darłowo

Darłowo to miasto położone na Pobrzeżu Koszalińskim na Równinie Słupskiej, na skraju Wybrzeża Słowińskiego, w dolinie Wieprzy i Grabowej. Północną granicę stanowi kilkukilometrowy odcinek brzegu morskiego. Najwyżej położone obszary miasta to wzniesienie Jankówek oraz Kopa.

W najdawniejszych wzmiankach historycznych obszar przyległy do ujścia Wieprzy do Bałtyku nazywany jest "Terra Dirlova". Prawdopodobnie wywodzi się od nazwy istniejącej tam wówczas drewniano - ziemnej warowni. Po śmierci członków rodu Racibora I, Darłowo przypadło księciu gdańskiemu - Świętopełkowi II. W drugiej połowie XIII wieku miastem władał książę Rugii - Wisław II (1270-1277). Wzmianka o tym wydarzeniu ukazała się w dokumencie z roku 1271, nadającym dobra klasztorowi Cystersów w pobliżu Bukowa Morskiego. W 1308 roku tereny te zostały opanowane przez Brandenburgów i nadane w lenno możnemu rodowi Święców. Z rąk braci Piotra, Jana i Wawrzyńca Święców, Darłowo otrzymało w 1312 roku prawa miejskie na prawie lubeckim.

Po krótkim okresie panowania Brandenburgów, w 1347 roku, miasto przeszło w ręce Bogusława V, zięcia Kazimierza Wielkiego, księcia wołogoskiego z dynastii Gryfitów. Od 1390 roku wraz z księstwem słupskim ponownie znalazło się pod zwierzchnictwem polskim jako lenno Korony Polskiej. W tym czasie Darłowo za pośrednictwem Kołobrzegu nawiązało współpracę z Hanzą i rozpoczął się okres rozkwitu miasta i portu. W roku 1412 miasto zostało pełnoprawnym członkiem Hanzy.

W 1382 roku na zamku został w Darłowie urodził się Bogusław, znany później jako król Eryk. W 1389 roku cioteczna babka Bogusława, Małgorzata I, królowa Danii, kazała go sprowadzić do Kopenhagi, gdzie został adoptowany i przyjął imię Eryk. Po zawiązanej w 1397 roku w Kalmarze unii, Małgorzata została władczynią trzech zjednoczonych królestw Danii, Szwecji oraz Norwegii. Po jej śmierci w 1412 roku władzę objął Eryk, który rozpętał wojnę z potężną organizacją miast nadbałtyckich „Hanzą". Po detronizacji kolejno ze wszystkich tronów, Eryk wrócił do Darłowa i zaczął rozbudowywać miasto.

Kolejnym władcą zasłużonym dla Darłowa i całego Pomorza Zachodniego był Bogusław X Wielki, który zjednoczył region w jedno księstwo ze stolicą w Szczecinie. W XIV wieku powstał darłowski kościół Mariacki, którego budowę zapoczątkowali Święcowie, a wieżę ufundował książę Bogusław VIII. 16 września 1497 roku Darłówko i część Darłowa zostały zalane ogromną falą. Była ona na tyle silna, że porwała cztery stojące w porcie statki. Fali towarzyszył dźwięk przypominający pomruk olbrzymiego niedźwiedzia, toteż mieszkańcy nazwali ją „niedźwiedziem morskim". Od 1569 do 1625 roku Darłowo było stolicą niewielkiego terytorialnie księstwa darłowskiego.

W 1637 roku zmarł Bogusław XIV - ostatni książę zachodniopomorski. Po śmierci księżnej Elżbiety, w 1653 roku, Darłowo przeszło w ręce brandenburskich Hohenzollernów. Podczas blokady kontynentalnej Anglii w okresie wojen napoleońskich na początku XIX wieku mieszkańcy Darłowa i okolic trudnili się przemytem brytyjskich towarów na kontynent.

W 1840 roku port darłowski miasto przekazało państwu pruskiemu, co zapoczątkowało nowy etap w rozwoju portu. W latach siedemdziesiątych XIX stulecia na kanale Wieprzy powstał port wewnętrzny. W 1885 roku rozpoczęto budowę latarni, a w 1927 roku dobudowano nową kondygnację wieży.

Na początku 1941 roku na poligonie w Darłowie zmontowano i testowano dwa największe działa w historii świata, noszące nazwy Dora i Gustav o kalibrze 800 mm i zasięgu strzału do 45 km. Kilkakrotnie na ich prezentację przyjeżdżał Adolf Hitler. W południowo-zachodniej części awanportu powstała również stocznia statków żelbetonowych. W czasie operacji pomorskiej żołnierze radzieccy z 19 Armii 2. Frontu Białoruskiego 7 marca 1945 roku rozbili garnizon niemiecki broniący Darłowa.

Po II wojnie światowej przejęcie miasta przez polską administrację nastąpiło 7 marca 1945 roku. Darłowo nie poniosło prawie żadnych strat podczas II wojny światowej. Wszystkie obiekty architektoniczne pozostały w nienaruszonym stanie. Pierwszymi osadnikami byli Polacy wracający z robót przymusowych, wśród nich był Stanisław Dulewicz, pierwszy burmistrz Darłowa. W 1948 roku uruchomiony został port handlowy.

Od 1953 roku miasto stało się ważnym ośrodkiem kształcenia kadr dla gospodarki morskiej, w tym roku powstała bowiem w Darłowie Zasadnicza Szkoła Rybołówstwa Morskiego. Jednym z większych zakładów było Przedsiębiorstwo Połowów i Usług Rybackich „Kuter", utworzone w 1952 roku . W latach osiemdziesiątych XX wieku zatrudniało ponad tysiąc osób.

Inne nazwy: Rügenwalde.

Miejsca, które warto zobaczyć/zwiedzić:

• średniowieczny układ urbanistyczny z rynkiem w centrum
• zamek, gotyk-renesans, XIV-XVI wiek
• kościół pw. NMP, gotyk, XIV wiek
• kościół pw. św. Gertrudy, gotyk, XIV wiek
• kościół pw. św. Jerzego, późny gotyk, XVII wiek
• Brama Wysoka (Kamienna) i fragmenty murów obronnych, gotyk, XIV wiek
• ratusz, barok, XVIII wiek
• dom mieszczański, Plac T. Kościuszki 17, XVIII wiek
• budynek mieszkalny, ul. Marii Curie Skłodowskiej 22, ryglowy, XVIII wiek
• kamienica, ul. Powstańców Warszawskich 7, XVIII wiek
• budynek mieszkalny, ul. Powstańców Warszawskich 15, XV, XVIII, XIX/XX wiek
• kamienica, ul. Powstańców Warszawskich 49, barok, XVIII wiek
• kamienica, ul. Powstańców Warszawskich 51, barok, 1604-1793 rok
• kamienica, ul. Powstańców Warszawskich 56, barok, XVIII wiek
• fontanna - Pomnik Rybaka z 1919 rok
• latarnia morska, 1885 rok, 1901 rok
• zespół młyna wodnego, ul. Kanałowa 3: młyn wodny z 1894 roku, siłownię z 1905 roku, turbinownię z 1905 roku, dom mieszkalny z 1919 roku oraz ogród
• most zwodzony, początek XIX wieku, rozebrany w 1977 roku
• most rozsuwany, 1988 rok
• betonowe podstawy wyrzutni V-1 i V-2 z czasów II wojny światowej.