Szczecin. Zamek książąt pomorskich

Przed wzniesieniem zamku Gryfitów w Szczecinie, w tym miejscu do 1124 roku znajdował się gród słowiański z drewnianym dworem księcia Warcisława I. W 1235 roku w wyniku przeniesienia przez księcia Barnima I stolicy księstwa z Uznamia do Szczecina dwór rozbudowano. Za początek obecnego zamku można uznać wybudowanie na wzgórzu zamkowym przez Barnima III w 1346 roku kamiennego domu obok, którego postawiono kaplicę św. Ottona oraz dom z wieżą. W 1428 roku książę Kazimierz V otrzymał od Rady Miejskiej pieniądze na rozbudowę i umocnienie dworu. W wyniku czego zostało wybudowane skrzydło południowe w stylu późnogotyckim. Pod koniec XV wieku książę Bogusław X rozpoczął przebudowę kamiennego domu. W 1530 roku po pożarze rozpoczęto trwającą 7 lat przebudowę zamku polegającą m. in. na przebudowie kamiennego domu w dwupiętrową w stylu renesansowym budowle z dwuspadowym dachem i wieżą zegarową oraz dobudowano wschodnie skrzydło. Na czas remontu Barnim XI na siedzibę książęcą zaadaptował klasztor Kartuzów na Grabowie. Kolejną przebudowę zamku przeprowadził w latach 1575-1577 książę Jan Fryderyk. Wtedy to zburzono kamienny dom i kościół św. Ottona, podwyższono skrzydło wschodnie i dobudowano skrzydła północne i zachodnie, tworząc w ten sposób zamknięty dziedziniec. Projektantem przebudowy był Wilhelm Zacharias. W latach 1616-1619 za panowania Filipa II i Franciszka I za skrzydłem zachodnim dobudowano dwupiętrowe skrzydło i w ten sposób powstał drugi dziedziniec. Po wygaśnięciu dynastii Gryfitów zamek był siedzibą namiestnika szwedzkiego. W latach 1705-1709 w zamku z dworem przebywała królowa Katarzyna Leszczyńska z córką. Po Pokoju Sztokholmskim w 1720 roku zamek przejął król pruski Fryderyk Wilhelm I za kwotę 2 milionów talarów i przekazał na garnizon. Od stycznia 1729 roku w skrzydle zachodnim miał siedzibę komendant twierdzy szczecińskiej - książę Chrystian August von Anhalt-Zerbst, ojciec Zofii Augusty Fryderyki - imperatorowej Rosji Katarzyny II. Brama wjazdowa z ogrodzenie została przebudowana w 1735 roku i ozdobiona panopliami wykonanymi przez rzeźbiarza Erharda Löfflera. W 1752 roku Fryderyk II uruchomił w zamku mennicę. Od 1769 roku na zamku zamieszkiwała siostrzenica Fryderyka II - Elżbieta Brunszwicka. W 1842 roku przebudowano skrzydło północne. Czas panowania pruskiego był dla zamku czasem wielokrotnych przebudowań i dewastacji zabytku. Po opuszczeniu przez garnizon w 1902 roku zamek powoli popadał w ruinę. Pomimo wielu planów władz niemieckich zamek do wybuchu II wojny światowej nie doczekała się renowacji. W wyniku nalotów w 1944 roku uległ poważnemu zniszczeniu. Po zakończeniu działań wojennych, w 1946 roku rozpoczęto prace zabezpieczające zamkowe ruiny. Pracami kierowała Helena Kurcyusz - główny urbanista województwa szczecińskiego. W latach 1958-1982 dokonano odbudowy zamku na podstawie projektu Stanisława Latour - profesora Politechniki Szczecińskiej. W wyniku prac zabytkowi przywrócono XVI wieczny renesansowy wygląd na podstawie sztychu M. Meriana. Na zamku nie zachowało się wiele z wyposażenia oryginalnego: gotyckie sklepienia w piwnicy, dwóch salach parterowych w skrzydle południowym i freski w wieży zegarowej. Pod skrzydłem północnym odkryto resztki gotyckiego kościoła św. Ottona. Krypty z sarkofagami książąt udostępniane są na zamku. Na wieży zamku można podziwiać wahadło Foucaulta umieszczone z inicjatywy profesora Jerzego Stelmacha z Uniwersytetu Szczecińskiego.

Obecnie w zamkowych pomieszczeniach znajdują się sarkofagi: