Szczecin. Brama Portowa

Brama została zbudowana w stylu barokowym w latach 1725-1727 wg projektu Gerharda Corneliusa van Wallrawe. Pierwotnie nosiła nazwę Brama Brandenburska, a następnie Brama Berlińska. Po jej wybudowaniu rozebrano Bramę Nową, która zastąpiła zniszczoną w czasie oblężenia miasta przez wojska brandenburskie w 1659 roku Bramę Passawską. Wchodziła w skład systemu pruskich fortyfikacji Szczecina i łączyła w sobie funkcje militarne z dekoracyjnymi. Brama ozdobiona jest rzeźbami dłuta Bartholome Damarta na elewacji zachodniej i Meyera na elewacji wschodniej. Na zewnętrznej ścianie bramy w dolnej jej części znajdują się dwie toskańskie półkolumny, a nad nimi umieszczono tarczę z monogramem króla Fryderyka Wilhelma I, który ufundował budowę obiektu. Tablica ze złoconym napisem w języku łacińskim informuje o prawach Brandenburgii do Pomorza i Szczecina. W 1719 roku Fryderyk Wilhelm I kupił Szczecin od Szwedów za dwa miliony talarów. Treść napisu:

Fridericvs Wilhelmvs ? Rex Borrvssi? ? Dvcatum Stetinensem
cessvm Brandenbvrgicis Electoribvs svb Clientel? Fide Pomerani?
Dvcibvs redditvm Post ? Fato ad Svecos delatvm ? Ivstis pactis ivstoqve
pertio ad Panim vsqve emit ? paravit ? sibiqve restitvit ? Anno ? MDCCXIX
ac Portam Brandenb:fieri ivssit ?

Tłumaczenie napisu:

Fryderyk Wilhelm I, król pruski, Księstwo Szczecińskie, które odstąpiono
elektorom brandenburskim i oddane ponownie książętom pomorskim,
przez szczęśliwe zrządzenie losu dostało się Szwedom mocą prawnych układów
i za odpowiednią cenę do Piany wykupił, zdobył i uzyskał ponownie dla siebie,
w roku 1719 także tę Bramę Brandenburską zbudować rozkazał.

Nad napisem znajduje się relief z panoramą miasta z widocznym bogiem rzeki Odry Viadrusem, a nad nim owalna tracza z herbem Prus, zwieńczona królewską koroną, a po obu jej stronach znajdują się dmące w trąby skrzydlate famy. Na elewacji wschodniej kartusz z monogramem króla Fryderyka Wilhelma I, na którym siedzi orzeł trzymający w szponach miecz i berło. Elewację zwieńcza herb Królestwa Pruskiego trzymany przez "dzikich ludzi". Wewnętrzna strona szczytu ozdobiona jest tarczą z pruskim orłem. 6 czerwca 1873 roku władze Szczecina podjęły decyzję o likwidacji obwarowań z bramami, ale dzięki staraniom Hugo Lemcke brama ocalała. W 1892 roku przejazd od strony wschodniej zamknięto i ogrodzono żelaznym płotem. W okresie 1902-1932 przed bramą stała fontanna z neobarokowym pomnikiem bogini Anfitryny autorstwa Reinholda Felderhoffa. Fontanna składała się z grupy odlanych z brązu rzeźb nagiej postaci Amfitryty, żony Posejdona, z dwoma rumakami i brodzącego żurawia. W 1932 roku pomnik Amfitryty stał się obiektem burzliwej dyskusji, po czym decydowano się zlikwidować fontannę. W czasie II wojny światowej w obawie przed zniszczeniem zdemontowano zdobienia bramy i ukryto w Lesie Arkońskim. Zdobienia te odnaleziono dopiero w 1957 roku i z powrotem zamontowano na bramie. Obecnie w Bramie Portowej znajduje się sklep z wyrobami artystycznymi Cepelia.